Το ραδιόφωνο πάει Πανεπιστήμιο

Υπάρχουν πολλοί τρόποι να μπεις στο τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής Προσχολικής Ηλικίας της Αθήνας, χωρίς να είναι απαραίτητο να είσαι φοιτητής-τρια ή καθηγητής-τρια. Αν βρίσκεσαι στην πόλη, και δεν είναι καιρός πανδημίας και γενικής απαγόρευσης, μπορείς θεωρητικά να παρακολουθήσεις ένα πανεπιστημιακό μάθημα, μια διάλεξη για παράδειγμα, αν και όποτε το επιθυμήσεις. Ένας άλλος τρόπος, από τους πιο συνηθισμένους και γρήγορους πλέον, είναι να την επισκεφθείς μέσω μιας μηχανής αναζήτησης, από οπουδήποτε κι αν ζεις, με ένα κλικ στον υπολογιστή σου. Έτσι, θα βρεθείς στην αρχική της σελίδα και θα δεις να εναλλάσσονται διάφορες φωτογραφίες με τα λαμπερά πρόσωπα και τα φωτεινά μάτια νέων παιδιών που σπουδάζουν, ίσως, την πιο γλυκιά από τις επιστήμες της αγωγής, αυτήν της προσχολικής ηλικίας.

Βλέπεις να περνούν από μπροστά σου εικόνες από κάποιο μάθημα θεατρικού παιχνιδιού, κάποιας κατασκευής με πηλό, πλαστελίνη ή χαρτί, χαρούμενα στιγμιότυπα στα σκαλιά, στο αμφιθέατρο, μπροστά στον πίνακα ανακοινώσεων, στη βιβλιοθήκη, μέσα, έξω, παντού! Μα… από τα όμορφα και χαρούμενα προσωπάκια κάτι λείπει. Κάτι που στις μέρες μας, τώρα που ζούμε στη νέα εποχή του covid 19, είναι πια επιβεβλημένο. Ναι, ασφαλώς, λείπουν οι μάσκες. Αδύνατον να μην το παρατηρήσεις!

Από τα πρόσωπα λείπουν οι μάσκες, τότε, στις παλιές φωτογραφίες. Από το κτήριο λείπουν τα ίδια τα παιδιά τώρα, οι φοιτητές και οι φοιτήτριες. Εδώ και έναν χρόνο, όλα αυτά που βλέπουμε στις φωτογραφίες της αρχικής σελίδας, μοιάζουν με ξωτικά, φαντάσματα σχεδόν, ενός -όχι στ΄ αλήθεια μακρινού- αλλά τόσο νοσταλγικού παρελθόντος…

Φυσικά, οι πρωτοετείς φοιτητές και φοιτήτριες του τρέχοντος σχολικού έτους, σίγουρα έχουν μια πολύ διαφορετική εμπειρία από αυτήν που περιγράψαμε παραπάνω. Κανείς δεν μπορεί να νοσταλγήσει κάτι που δεν έχει ζήσει. Αυτοί, αλλά και όλοι οι υπόλοιποι, σπουδάζουν την επιστήμη τους τώρα πια από μακριά, από το σπίτι τους, εξ αποστάσεως και μόνο. Νοσταλγικά ή όχι, οι σπουδές συνεχίζονται…

Μέσα σε όλο αυτό το αλλόκοτο και αφύσικο σκηνικό γεννήθηκαν σιγά σιγά -κι ακόμα επινοούνται- επιπλέον τρόποι συνάντησης, επικοινωνίας και ανταλλαγής εμπειριών. Διαφοροποιήθηκαν και τα μέσα. Η τεχνολογία δίνει τον καλύτερό της εαυτό. Ως αναγκαία, αν και όχι απολύτως ικανή συνθήκη, είναι πλέον το βασικό εργαλείο, για να συνεχίσουμε να συναντιόμαστε στους τόπους της εργασίας και της γνώσης στην περίοδο της πανδημίας.

Να ένας ακόμα τρόπος, λοιπόν, να μπεις στη Σχολή Νηπιαγωγών της Αθήνας! Συμμετέχοντας σε ένα διαδικτυακό μάθημα! Πώς; Αμέσως παρακάτω ακολουθεί η καταγραφή της συγκινητικής και ξεχωριστής εμπειρίας μας. Πάμε να την θυμηθούμε και να την απολαύσουμε!

Στα μέσα του φετινού Μαρτίου δόθηκε η ευκαιρία σε μια ομάδα εκπαιδευτικών προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας από τα Χανιά να βρεθούμε και να συμμετάσχουμε σε ένα πολύ ενδιαφέρον μάθημα Κριτικής Παιδαγωγικής στο ΤΕΑΠΗ. Το μάθημα αυτό συνδιοργανώθηκε και συνδιαμορφώθηκε από την ομάδα μας σε συνεργασία και υπό την επίβλεψη του Πέτρου Χαραβιτσίδη που διδάσκει το συγκεκριμένο αντικείμενο.

Ο Πέτρος Χαραβιτσίδης έχει μια πολυετή συνεργασία με εκπαιδευτικούς που εμπνέονται από την παιδαγωγική Φρενέ, στο πλαίσιο το μαθήματός του “Κριτική Παιδαγωγική και εκπαιδευτική πράξη”. Τα τελευταία πέντε χρόνια, νηπιαγωγοί και δάσκαλοι του Σκασιαρχείου, ως επισκέπτες στο μάθημά του, παρουσιάζουν τεχνικές που εφαρμόζουν με τους μαθητές τους όπως η τεχνική Τι νέα, το συμβούλιο της τάξης, η εξοδος στην κοινότητα, τα μικρά βιβλία. Σε αυτό το πλαίσιο συνεργασίας έγινε και η δική μας επίσκεψη, για να μοιραστούμε την προσέγγιση που έχουμε για την πρακτική του ραδιοφώνου στις τάξεις μας.

Ως μέλη της ομάδας ραδιοφώνου του Δικτύου Συνεργατικών Σχολείων Χανίων μας προτάθηκε να παρουσιάσουμε στις φοιτήτριες και τους φοιτητές την εμπειρία μας από την δημιουργία ραδιοφωνικών εκπομπών, με την οποία ασχοληθήκαμε το τελευταίο διάστημα στις τάξεις μας και να την αναλύσουμε κυρίως παιδαγωγικά, αλλά και σε κάθε άλλη πιθανή της διάσταση. Ουσιαστικά, κληθήκαμε να μεταφέρουμε την ραδιοφωνική μας εμπειρία από το νηπιαγωγείο και την Α’ Δημοτικού στο Πανεπιστήμιο! Αυτό πραγματοποιήθηκε σε δύο ξεχωριστά δίωρα και το μάθημά μας οργανώθηκε σε δύο υποενότητες. Προηγήθηκαν φυσικά συναντήσεις μεταξύ μας και με τον υπεύθυνο καθηγητή, στις οποίες προτείναμε, ανταλλάξαμε και καταγράψαμε τις ιδέες μας, ώστε να προγραμματίσουμε από κοινού το σχέδιο της διδακτικής μας πρακτικής.

Έτσι, με χαρά, αλλά και με ιδιαίτερη περιέργεια, καθώς για εμάς αποτελούσε όλο αυτό μια πρωτόγνωρη όσο και πρωτότυπη εμπειρία, ξεκινήσαμε το πρώτο μας μάθημα αναφέροντας αρχικά στους φοιτητές/τριες την πρόσφατη ιστορία της δημιουργίας της ραδιοφωνικής μας ομάδας μέσα από το Δίκτυο Συνεργατικών Σχολείων Χανίων για τη διάδοση της παιδαγωγικής του Φρενέ, καθώς και μια σύντομη παρουσίαση για τον τρόπο λειτουργίας τους και τις αρχές κάτω από τις οποίες πραγματοποιούνται οι δράσεις τους. Αναφέραμε πώς γεννήθηκε η αρχική ιδέα, ποιες ανάγκες ήρθε να ικανοποιήσει το ραδιόφωνό μας δηλαδή και πώς συνεργαστήκαμε μεταξύ μας για να αναζητήσουμε τρόπους και μέσα, αλλά και νέες τεχνικές για το καινούριο μας εγχείρημα. Παρουσιάσαμε το ηχητικό σήμα (intro) που χρησιμοποιούμε μέχρι τώρα ως εισαγωγικό κάθε εκπομπής μας και με βάση την αρχική μελωδία προτρέψαμε τους φοιτητές/τριες ενεργοποιώντας τη φαντασία και τη δημιουργικότητά τους να γράψουν σε πολύ σύντομο χρόνο ένα δικό τους πρωτότυπο σήμα. Το ευχάριστο δημιουργικό αυτό διάλειμμα από τη θεωρία στην πράξη ζωντάνεψε το μάθημα και μας έδωσε την ευκαιρία να απολαύσουμε άμεσα τις φρέσκιες, ευφάνταστες και τόσο χαριτωμένες ιδέες των νέων παιδαγωγών. Δημιουργήθηκε έτσι μια πρώτη αποθήκη ιδεών, που θα τη χρησιμοποιούσαμε στην επόμενη διδακτική μας πρόταση.

Στη συνέχεια ακούσαμε ενδεικτικά κάποιες από τις εκπομπές που έχουμε φτιάξει με τις τάξεις μας και με βάση αυτές ως παραδείγματα αναλύσαμε τον τρόπο που συνεργαστήκαμε με τα μικρά μας παιδιά, τους γονείς τους, αλλά και με τους συναδέλφους μας, ώστε να εισάγουμε το ραδιόφωνο του Δικτύου στην τάξη μας και να το εμπλουτίσουμε με καινούριες δικές μας ραδιοφωνικές δουλειές . Επικεντρωθήκαμε περισσότερο στην δημιουργική, μαθησιακή και παιδαγωγική διαδικασία που προηγείται της κάθε ηχογράφησης, από την στιγμή που με τη συνεργασία όλης της ομάδας γεννιούνται οι ιδέες, συζητιούνται, εμπλουτίζονται, αποτυπώνονται, γίνονται αντικείμενο επεξεργασίας και αλληλεπίδρασης και καταλήξαμε μέχρι και τη χαρούμενη και τόσο ενδιαφέρουσα στιγμή της ηχογράφησης, αλλά και της απόλαυσης που πάντα περιμένουμε από μια ραδιοφωνική εκπομπή στο τέλος, δηλαδή, την ακρόασή της! Επίσης, αναφερθήκαμε στις δεξιότητες που παρατηρήσαμε πως καλλιεργούνται στα μικρά παιδιά, αλλά και στα συναισθήματα που δημιουργούνται σε μικρούς και μεγάλους και μπορούμε να τα εκφράσουμε κατά τη διάρκεια μιας τέτοιας συνεργασίας. Έτσι, επιβεβαιώθηκαν και οι αρχικές υποθέσεις των φοιτητών/τριών πως το ραδιόφωνο είναι δημιουργικό και συνεργατικό και πως μια σχολική παιδική εκπομπή προκαλεί πάντα και μόνο θετικά συναισθήματα.

Η πρώτη συνάντηση τελείωσε με το χωρισμό των φοιτητών/τριών σε ομάδες και με την ανάθεση μιας εργασίας που θα έπρεπε να ετοιμάσουν μέχρι το επόμενο μάθημα. Η οδηγία που δόθηκε σε κάθε ομάδα ήταν να οργανωθεί, να κατανείμει στα μέλη της ρόλους και αρμοδιότητες και με το πρότυπο της συνεργατικότητας και της συλλογικότητας στις προτάσεις και τις αποφάσεις να δημιουργήσει μία εκπομπή με δικό της πρωτότυπο σήμα, θέμα, κείμενο και να την ηχογραφήσει επενδύοντάς την και μουσικά.

Η δεύτερη συνάντηση ήταν ένα συναπάντημα χαράς και ανατροφοδότησης για όλους και όλες μας. Στο πρώτο μέρος απαντήσαμε στις διευκρινιστικές ερωτήσεις των φοιτητών/τριών που είχαν τεθεί ήδη από το πρώτο μάθημα και τοποθετηθήκαμε ανάλογα με περισσότερες λεπτομέρειες, όπου ήταν απαραίτητο. Ακολούθησε το πιο ενδιαφέρον κομμάτι της συνολικής διαδικασίας που δεν ήταν άλλο από την ακρόαση των εκπομπών που παρήγαγαν οι φοιτητικές ομάδες. Κάθε ομάδα παρουσιάζοντας την εκπομπή της, εξήγησε πώς επέλεξε το θέμα της, πώς λειτούργησε η έννοια της συνεργασίας ως γνώμονας στη συνολική αλληλεπίδραση και δημιουργία, τι εμπόδια συνάντησε και πώς τα ξεπέρασε καθώς και ποιες παιδαγωγικές σκέψεις και αναζητήσεις αναδύθηκαν κατά τη διάρκεια της δημιουργίας των εκπομπών. Η ποιότητα, η δημιουργικότητα, η ποικιλία των ιδεών, οι συνεργασίες, τα κείμενα, τα θέματα, οι μουσικές τους, πραγματικά μας ταξίδεψαν στην ελπίδα. Στην ελπίδα πως κάτι νέο και όμορφο πάντα έχει τη δυνατότητα να γεννηθεί και να απλωθεί στο χώρο και στο χρόνο κάθε φορά που με παιδαγωγική αγάπη, ομαδικότητα και αλληλεγγύη προσεγγίζουμε τη γνώση και τη χαρά της δημιουργίας, κάθε φορά που στεκόμαστε ως ενεργοί και υπεύθυνοι πολίτες κριτικά απέναντι στα ζητήματα της κοινωνικοπολιτικής μας ζωής, κάθε φορά που σπάμε την απομόνωση, ενώνουμε τις φωνές μας κι όλοι μαζί δυναμώνουμε. Τόσο χαρακτηριστικά αυτό εκφράστηκε στη σιωπηλή και συνάμα ζωηρή «γραπτή συνομιλία» της διαδικτυακής μας συνάντησης με μια φράση:

“Ένιωσα ότι είμαστε πολλοί και όλοι περνάμε δύσκολα… το μαζί κάνει το δύσκολο λίγο πιο εφικτό!”

 

Για να εκφράσουμε τα δικά μας συναισθήματα από την πολυδιάστατη εμπειρία που βιώσαμε κατά τη διάρκεια αυτών των δύο πολύ ιδιαίτερων επισκέψεών μας στο μάθημα της Κριτικής Παιδαγωγικής, θα χρησιμοποιήσουμε μόνο θετικές έννοιες, καθώς εξ αιτίας της νιώθουμε κατά πολύ πλουσιότερες ως παιδαγωγοί και ως άνθρωποι. Να λοιπόν μερικά από όσα νιώσαμε κατά την συνύπαρξή μας με τις νέες και τους νέους συναδέλφους μας από το ΤΕΑΠΗ:

Ενθουσιασμό, ανατροφοδότηση, χαρά, κέφι, καμάρι, μοίρασμα, θαυμασμό, ικανοποίηση, ενδιαφέρον, πληρότητα, απόλαυση, ανταπόκριση, αυτοπεποίθηση, εμπιστοσύνη, ευχάριστη έκπληξη, ευγνωμοσύνη, ελπίδα, αισιοδοξία, τρυφερότητα, ζεστασιά, έμπνευση, συγκίνηση, συγκίνηση, συγκίνηση…

Αυτήν την προτελευταία παράγραφο την αφιερώνουμε σε κάθε παιδαγωγό που διατηρεί ανήσυχο το πνεύμα του, ανοιχτή την καρδιά του και δημοκρατική τη σκέψη του για όλους τους μαθητές και τις μαθήτριές του, χωρίς καμία διάκριση. Που ονειρεύεται γι’ αυτούς μια πορεία προς τη γνώση γεμάτη ζωή και ευτυχία και όχι απαραίτητα μια ζωή γεμάτη γνώση και επιτυχία. Σε κάθε έναν από μας που, αν η τάξη μας γινόταν για μια μέρα ήχος, θα γέμιζε από παιδικές φωνές και γέλια, μουσικές από τύμπανα και καραμούζες, θάλασσες και δάση και κάθε λογής χαρούμενα τιτιβίσματα!

Με μεγάλη χαρά για τη γνωριμία και τη μοναδική αυτή συνεργασία,

Μάρω Βελίγγου, Σίσσυ Χριστοφορίδου, Μαίρη Σαββίδου , Μαρία Βρεττοπούλου, Εύη Δήμου, Κατερίνα Μπάρκα, Ιωάννα Κολοκύθα


Ακούστε τις εκπομπές των φοιτητών που δημιουργήθηκαν στο πλαίσιο του μαθήματος στο padlet που δημιουργήθηκε για τις ανάγκες των μαθημάτων μας.

Περισσότερα για Το Ραδιόφωνο του Δικτύου Συνεργατικών Σχολείων Χανίων

Ραδιοφωνικές εκπομπές