Το 1ο Φεστιβάλ Ρητορικής για παιδιά

Στις 19 Μαίου 2024 πραγματοποιήθηκε στα Χανιά και στο φιλόξενο 7ο Δημοτικό Σχολείο Χανίων, το 1ο Φεστιβάλ Ρητορικής για παιδιά Δ' - Στ' τάξης. Το εγχείρημα ξεκίνησε με πρωτοβουλία της ομάδας του Δικτύου μας το φθινόπωρο του 2023 και ύστερα από το εργαστήριο ρητορικής στα μέλη. Το κάλεσμα έγινε σε σχολεία των νομών Χανίων και Ρεθύμνου. Οι ενδιαφερόμενοι/ες εκπαιδευτικοί έλαβαν υλικό προς αξιοποίηση με τα παιδιά της τάξης τους με σκοπό να εξοικειωθούν με τις τεχνικές της ρητορικής. Την ημέρα εκείνη συμμετείχαν 9 τμήματα με τους/τις εκπαιδευτικούς τους και συνολικά περίπου 50 παιδιά. 

Η καλλιέργεια της σκέψης και του προφορικού λόγου των παιδιών, καθώς και η χρήση επιχειρημάτων αποτελούν διαχρονικά βασικές δεξιότητες ζωής για κάθε άνθρωπο. Η τέχνη του λόγου και η επιχειρηματολογία επιτυγχάνουν να ενεργοποιούν το άτομο στην ολότητά του, τη λογική, το συναίσθημα και το ήθος. Συνάμα, πετυχαίνουν να διαπερνούν και να ενοποιούν ποικίλα γνωστικά πεδία, αφού ο λόγος και το επιχείρημα βρίσκονται παντού: στο γλωσσικό μάθημα, στα εικαστικά, στις φυσικές επιστήμες και τα μαθηματικά, στην ιστορία, στην κοινωνική και πολιτική αγωγή...

Γι' αυτό, στόχος του φεστιβάλ ήταν οι μαθητές/τριες να προσεγγίσουν σταδιακά και βιωματικά, κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς, αλλά και την ημέρα διεξαγωγής, την τέχνη του Λόγου και της επιχειρηματολογίας μέσα από παιγνιώδεις δράσεις. Η εφαρμογή των δραστηριοτήτων στην τάξη, κατόπιν επιλογής των εκπαιδευτικών, μπορούσε να γίνει στο πλαίσιο διαφορετικών μαθημάτων και να καλλιεργήσει ποικίλους γραμματισμούς: α) γλωσσικό, β) κειμενικό, γ) σχολικό, δ) κοινωνικό, ε) κριτικό και στ) επιχειρηματολογικό γραμματισμό. Στο πλαίσιο αυτών των δραστηριοτήτων, ο/η εκπαιδευτικός ανέλαβε τον ρόλο του/της συντονιστή/στριας. Ενθάρρυνε τους/τις μαθητές/τριες στην πορεία τους προς την ενεργό και διερευνητική μάθηση.

Ταυτόχρονα, τόσο οι μαθητές/τριες όσοι και οι εκπαιδευτικοί ήρθαν σε επαφή με τις κύριες θεωρητικές έννοιες που σχετίζονται με τις παραπάνω μορφές λόγου και επικοινωνίας. Τα θεωρητικά στοιχεία παρουσιάζονται με απλότητα, παρέχονται είτε με τη μορφή αφήγησης είτε με πίνακες, σχέδια και εικόνες, ενώ, παράλληλα, εμβληματικά πρόσωπα της αρχαίας ελληνικής και λατινικής γραμματείας, που διαμόρφωσαν με το έργο τους την τέχνη της ρητορικής τέχνης, πλαισιώνουν τις δράσεις. Ο Αριστοτέλης, ο Πρωταγόρας, ο Κικέρων, ο Γοργίας, ο Δημοσθένης μετατρέπονται σε φιλικά πρόσωπα των μαθητών/τριών και μοιράζονται μαζί τους παιχνίδια ρητορικής και επιχειρηματολογίας. Επίσης, μέσα από σύντομες και απλές ασκήσεις επιλογής, που προϋπόθεταν τη διάδραση και την καθοδήγηση των δασκάλων, οι μαθητές/τριες εξοικειώθηκαν με έννοιες που αφορούν τη γλώσσα του σώματος και της φωνής για τη μετάδοση μηνυμάτων αλλά και την παραγωγή επιχειρημάτων και αντεπιχειρημάτων.
 (Πηγή: Ινστιτούτο ρητορικών και επικοινωνιακών σπουδών Ελλάδας, 2018)

Την ημέρα του Φεστιβάλ τα παιδιά και οι εκπαιδευτικοί χωρίστηκαν σε ομάδες που είχαν επιλέξει ανάλογα με το είδος ρητορικής (εκφραστική ανάγνωση, αυθόρμητος λόγος, διττός λόγος). Μέσα σε κάθε εργαστήριο όλοι/ες μαζί έπαιξαν παιχνίδια γνωριμίας και κατόπιν ακολούθησαν παιχνίδια ρόλων και βασισμένα στο εκάστοτε είδος. 

Στο εργαστήριο της εκφραστικής ανάγνωσης τα παιδιά αφηγήθηκαν σε ηχοϊστορία το βιβλίο "Οι καλοί και οι κακοί πειρατές" του Αντώνη Παπαθεοδούλου με τον δικό τους μοναδικό τροπο, με σκοπό να μπορούν να την ακούσουν άτομα που δεν μπορούν να διαβάσουν ή απολαμβάνουν τις ηχοϊστορίες. 

Ακούστε τη εδώ

Στο εργαστήριο του αυθόρμητου λόγου τα παιδιά εκφράστηκαν μέσα σε ένα λεπτό με τυχαίες λέξεις που διάλεγαν γύρω από το παραπάνω βιβλίο. 

Ακούστε το εδώ:

Ενώ στο εργαστήριο του διττού λόγου τα παιδιά σύνθεσαν μαζί μέσα από παιχνίδι ρόλων (Edularp) και επιχειρήματα τη δική τους ιδανική τάξη. 

Κατά τη διάρκεια του διαλείμματος τα παιδιά είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν το κουκλοθέατρο Lambe Lambe και να μιλήσουν στο ραδιόφωνο, όπου εξέφρασαν το πως βίωναν το φεστιβάλ, τι είναι ρητορική, αλλά και δοκίμασαν αυθόρμητο λόγο. Επιπλέον, μέσα από τη συλλογική προσφορά των οικογενειών υπήρχε ένας πλούσιος μπουφές. 

Ακούστε την εκπομπή του φεστιβάλ εδώ:

Καθόλη τη διάρκεια της ημέρας οι γονείς είχαν την ευκαιρία να παρακαλουθήσουν τη δράση και στο τέλος όλοι/ες μαζί συγκεντρώθηκαν στον αύλειο χώρο του σχολείου για τον απολογισμό. 

Τα συναισθήματα μικρών και μεγάλων ήταν έντονα. Όλοι/ες έφυγαν κατενθουσιασμένοι/ες με την υπόσχεση να ξανασμίξουν στο επόμενο φεστιβάλ. 

Ευχαριστούμε πολύ το 7ο Δημοτικό Σχολείο Χανίων για τη φιλοξενία και τους εκπαιδευτικούς, τους γονείς και κυρίως τα παιδιά που είχαν τη διάθεση να υλοποιήσουμε παρέα αυτή τη γιορτή αφιερώνοτας το Κυριακάτικο πρωινό τους.